پدیده ی توربولانس یا چاله هوایی در پرواز

آیا می‌‎دانید که پدیده‌ی توربولانس یا چاله هوایی چیست؟ شاید برای برخی واژه توربولانس واژه جدیدی است. در این مقاله قصد داریم که اطلاعات مفیدی را در رابطه با این پدیده در اختیار شما قرار دهیم. توربولانس در واقع همان چاله هوایی است که خیلی از شما در زمان پرواز آن را تجربه کرده‌اید.

در دنیای هواپیما و خلبانی این واژه به معنی آشفتگی است که اغلب منجر به رعب و وحشت مسافران می‌شود. اما آیا می‌دانید این پدیده چگونه به وجود می‌آید؟ بهتر است بدانید که چه شما از پرواز بترسید و چه نترسید چاله هوایی منجر به ترس و وحشت مسافران می‌شود.

حتی اگر یک مسافر با صرف هزینه بیشتر برای خرید بلیط هواپیما به دنبال سوار شدن به جدیدترین ایرلاین‌های هوایی باشد باز هم ممکن چاله هوایی را تجربه کند زیرا که این پدیده برای هواپیماهی قدیمی نیست.

چاله هوایی از نظر دینامیک سیالات

از نظر دینامیک سیالات، توربولانس در واقع یک جریان آشفته‌ای است که به نوعی به روند جریان الکرونیکی گفته می‌شود که ویژگی آن تغییرات تصادفی و آشوبناک خصوصیات رونده و سیال می‌باشد. به طور کلی تعریف جدید و دقیقی برای این پدیده وجود ندارد و بسیاری از پژوهشگران از همان تعریف و نظریه های قدیمی استفاده می‌کنند.

تئودوره فون کارمن کسی است که کامل‌ترین و جهان شمول‌ترین تعریف از توربولانس فیزیکی را ارائه داده است. او می‌گوید که توربولانس یا آشفتگی به حرکت نامنظمی گفته می‌شود که به طور کلی زمانی که سیالات از روی سطح‌های مختلف جامد عبور می‌کنند یا زمانی که جریان‌هایی از یک نوع سیال در کنار هم قرار گرفته‌اند یا از روی یکدیگر عبور می‌‌کنند، به وجود می‌آید و در دید عموم قرار می‌گیرد.

اندازه گیری توربولانس در پرواز

در واقع برای اندازه گیری چاله هوایی از پارامتری بدون بعد که عدد رینولدز نامیده می‌شود استفاده می‌کنند. نکته جالب این است که اگر چه پدیده توربولانس در پروازها بسیار ملموس است و بسیاری از افراد آن در سفرهای هوایی خود تجربه کرده اند و تعاریف زیادی درباره آن ارائه شده است اما هنوز هم در علم فیزیک به عنوان یک مسئله حل نشده باقی مانده است.

دید خلبانان نسبت به چاله هوایی

از دید خلبان  در واقع چاله هوایی یا همان چاله هوایی نوعی جریان هوای قوی به سمت پایین است که هواپیما از آن عبور می کند. زمانی که هواپیما با توربولانس برخورد می کند دچار تکانه های شدیدی می شود که یکی از تجربه های سخت و استرس زا یک خلبان است و این تجربه برای مسافرانی که بار اولشان است سوار هواپیما شده اند به مراتب سخت تر است.

یکی دیگر از تعریف هایی که برای این پدیده ارائه شده است این است که تلاطم هوای صاف در واقع همان تلاطم ‌هایی می باشد که باعث برخی تکان ‌های شدید میان پرواز می گردد زمانی که دو توده ی هوایی با مشخصه های مختلف در ارتفاعات بالا با فاصله کم از هم قرار دارند باعث به وجود آمدن تلاطم و جریان ‌های هوایی با سرعت بسیار زیاد و جهت ‌های تا حدی مخالف با آنچه که خود دارند می گردند.

در حقیقت، همین جریان های مختلف باعث ایجاد تغییر در کارایی وسیله پرنده و کاهش و افزایش ارتفاع ناگهانی آن می شود که خود را در داخل هواپیما به شکل تلاطم نشان می دهد و منجر به ترس و وحشت مسافران می شود. این پدیده این طور به وجود می آید که با زیاد شدن ارتفاع در اولین لایه ی جوی سطح زمین، دما با شیب تقریبا مشخصی کم می شود.

وقتی که به دومین لایه که استراسفر نزدیک می شویم این شیب به صورت خنثی عمل می کند در این مرحله ثابت می شود و بعد از وارد شدن به لایه ی دوم با زیاد شدن دما که همراه با زیاد شدن ارتفاع است، ادامه میابد. در اینجا لایه دیگری داریم به نام تروپوپاز که این تغییرات دمایی در آن اثر گذار است. در پرواز هایی با ارتفاع بیشتر در عرض ‌های جغرافیایی بالا، باعث ایجاد شدن تفاوت در غلظت اتمسفر می شود و این در عملکرد کارایی پرواز اثر گذار است و ممکن است باعث به وجود آمدن مشکل های پروازی و روند متلاطم در مدت پرواز گردد.

اما با این وجود و با داشتن اطلاعات لازم و کافی، درباره این پدیده باز هم برای هواپیماها این اتفاق می افتد چرا که وارد شدن هواپیماها در این فضا ناگزیر است و باید گفت که شناسایی فضاهای متلاطم این چنینی در هوای صاف حتی برای هواپیماهای فوق پیشرفته نیز بسیار دشوار بوده و سخت گیری شما در انتخاب بلیت پرواز خود برای هواپیمای مورد نظرتان در این زمینه بی مورد است.

به طور کلی این تکان‌ها خطرناک نیستند و در چنین شرایطی تنها کمربند ایمنی خود را ببندید و آرامشتان را حفظ کنید.

مطالب مرتبط

 پروازهای کامباز

 قوانین داخل هواپیما

تفاوت بلیط چارتری با سیستمی